BURSA’NIN TARİHİ VE DOĞAL GÜZELLİKLERİ
BURSA
Surlar:
İlk kez Bithynler döneminde yapıldığı sanılmaktadır. Roma, Bizans ve Osmanlı dönemlerinde de kullanıldı ve onarıldı. 1879’da beş kapısı vardı. Bunlar: Hisarkapı, Kaplıca Kapısı, Zindan Kapısı, Pınarbaşı Kapısı ve Yer Kapısı’dır. Hisarkapı en süslüsüydü. Yüzyılın başında sağlam olan kapı, bugün yıkık durumdadır.
Batık Hamam:
Roma döneminde, Trajanus’un valisi Plinius yaptırdı. Tabakhane’dedir. Romalılar döneminde Pythia olarak ün yapmıştı.
Orhan Camisi ve Külliyesi:
1339-1340 yılları arasında Orhan Bey yaptırdı. Külliye; cami, medrese, imaret, mektep, hamam ve han (Emir Hanı) yapılarından oluşur. Osmanlı külliyelerinin ilk örneklerindendir.
Emir Hanı (Bey Han):
Orhan Bey külliyeye gelir sağlamak için 1339-1340 yılları arasında yaptırdı. 1416 yılma değin Bezzaz-ı Atik ya da Eski Bezzazistan denirdi. Emir Hanı, birçok yangın ve deprem geçirdi. Zaman zaman gördüğü onarımlar nedeni ile özgünlüğünü önemli ölçüde yitirdi. 1963’te aslına uygun olarak yeniden restore edildi.
Cıkcık (Girçık) Hamamı:
Hüdavendigâr Camisi ile aynı tarihte yapıldığı sanılmaktadır. Moloz taştan yapılmış olup kare planlıdır.
Murat (Hüdavendigar) Camisi ve Külliyesi:
Çekirge’de bulunan külliye, 14. yy Osmanlı yapısıdır. Külliye; cami, medrese, imaret, türbe ve hamam yapılarından oluşur. Caminin yapım tarihi belli değildir. 1S20, 1563, 1619, 1906 yıllarında onarım gördü. Osmanlı mimarisinde benzeri olmayan bir yapıdır. Gösterişli dış mimarisiyle bir saray görünümündedir.
Külliye İmareti (Murat I İmareti):
Murat I tarafından yaptırıldı. 1906 yılında, daha önce yıkılan yapıyı Abdülhamit II yeniden yaptırdı. Daha sonra gördüğü onarımlarla özgünlüğünü büyük ölçüde yitirdi.
Yıldırım Beyazıt Külliyesi:
Kentin doğusunda, Yıldırım semtindedir. Külliye; cami, medrese, darüşşifa, türbe, han, hamam, imaret, kasır, mutfak, hizmet odaları ve ahır yapılarından oluşur. Yapımına 1390’da başlandı, inşası 1399’da bitirildi.
Ulu Cami:
Kent merkezinde, Atatürk Caddesi’ndedir. Yıldırım Beyazıt tarafından 1396-1400 yılları arasında inşa ettirildi. Çok kubbeli camilerin klasik örneğidir. Tamamiyle kesme taştan, çok kalın ve yüksek duvarlarla yapılmış 20 kubbeli bir camidir. 1854’teki depremde 18 kubbesi yıkıldı. 1889’daki yangında ise minarelerin külahları yandı. Yangını izleyen yıllarda minaresi kagir olarak yeniden inşa edildi.
Yeşil Külliye:
Yeşil semtinde yer alan külliyenin yapımına Çelebi Mehmet zamanında (1419-1424) başlandı ve Murat II döneminde inşası bitirildi. Külliye; cami, türbe, medrese, imaret, hamam ve handan oluşur. Külliye camisinin süslenmesinde kullanılan firuze ve yeşil çinilerden dolayı Yeşil Cami adıyla anılır.
Alaaddin Camisi:
133S’te Alaaddin Bey yaptırdı. Bursa’daki ilk Osmanlı camisidir. Dekoratif görünüşlü tuğla minaresi ilginçtir.
Şehadet Camisi (Kale ya da Saray Camisi):
Tophane semtindedir. 1892’de aslına uygun biçimde onarıldı. Minaresinin özgünlüğüyle dikkati çeker.
Demirtaş Camisi (Timurtaş Camisi):
1399’da Timurtaş Paşa mescit olarak yaptırdı. 1573’te ise camiye çevrildi. Yakınında imareti ve hamamı vardır.
Emir Sultan Camisi:
Aynı adlı semtte yer alır. Emir Sultan adına, Hundi Fatma Hatun tarafından yaptırıldı. Özgün biçimindeki tek kubbeli camiye 1507’de son cemaat yeri eklendi.
Eski Kaplıca:
Çekirge’dedir. Armutlu Kaplıcası da denir. Murat I döneminde Bizanslı bir ustaya yaptırıldığı sanılmaktadır. 1607’de onarımdan geçirildi.
Çekirge Kaplıcası:
1326’da yapıldı. Bursa’mn en eski kaplıcasıdır. Günümüzde Adak Hamamı olarak bilinir.
Kükürtlü Kaplıca:
Çelik Palas ile Çekirge arasındadır. Murat I tarafından yaptırıldı. Beyazıt döneminde ise kadınlar bölümü eklendi. Her ikisi de kesme taştandır.
Yeni Kaplıca:
Sadrazam Rüstem Paşa zamanında, Mimar Sinan tarafından yapıldığı sanılmaktadır. Tuğla ve taştandır.
Kara Mustafa Kaplıcası:
Kimin yaptırdığı bilinmemektedir. Ana hamam bölümüne Akça Hamam dendiği ve bu bölümün Bizans döneminden kaldığı bilinir. Bugünkü hamamı, II. Beyazıt’m damadı Kara Mustafa Paşa yaptırdı.
Büyük Kapalı Çarşı (Uzun Çarşı):
Birçok hanın ve bedestenin birleşmesinden oluşur. Taçkapısı Murat II döneminden kalmadır. Büyük bir yangın geçiren çarşı, son dönemde yeni baştan onarıldı.
Yıldırım Bedesteni (Bezzazistan):
Yıldırım Beyazıt döneminde yapıldı. ‘ mahzeni, 68 dükkanı ve 14 kubbesi ile anıtsal bir yapıdır. Osmanlı bedestenlerinin ilk örneklerinden sayılır.
Arkeoloji Müzesi:
Müzenin 4 teşhir salonu, laboratuvarı, depoları, ‘ kütüphanesi ve idare odaları vardır. Prehistorik Çağ Eserleri ve Sikke Salonu’nda, çevreden derlenen aynı döneme tarihlenen eserler ile Helenistik, Roma ve Bizans dönemleriyle, 15-18. yy Avrupa paralarından örneklerin yer aldığı bir sikke kolleksiyonu vardır.Taş Eserler Salonu’nda, bölgeden derlenmiş Arkaik, Helenistik, Roma ve Bizans dönemlerine ait heykeller, kabartmalar, steller, yazıtlar, adak taşları ve kimi mimari parçalar yer almaktadır. Seramik, Cam ve Madeni Eşyalar Salonu’nda ise klasik dönem Anadolu uygarlığının Bursa bölgesine ilişkin seramik, cam ve madeni eserlerden seçkin örnekler yer alır.
Türk-İslam Eserleri Müzesi:
Yeşil Medrese 1972’de yeniden düzenlenerek 197S’te Türk-İslam Eserleri Müzesi adıyla hizmete açıldı. Girişteki salonda İznik çini kase ve tabakları, yandaki iki hücrede Hayali Küçük Ali’nin Karagöz-Hacivat takımları, derslikte ise etnografik eserler sergilenmektedir.
Ormancılık Müzesi:
Türkiye’nin ilk ve tek Ormancılık müzesi, Çekirge Caddesi üzerindeki Saatçi Köşkü’ndedir. Müzede, bitki ve hayvan fosilleri ile ormancılıkla ilgili araç gereçler sergilenmektedir.
Anıt Ağaçlar:
Bursa’da görülmeye değer yüzlerce yıllık yaşları ile doğal anıt durumunda birçok çınar vardır. Dip çevresi 12 metreye ulaşan 566 yaşındaki (1998) Orhan Camisi Çınarı, dip çevresi 9 m olan 571 yaşındaki (1998) İnkaya Çınarı ve dip çevresi 21.5 metreye varan Kavaklı Camisi Çınarı, Muradiye Türbesi Çınarı, Tahtakale Camisi Çınarı ve Setbaşı Meydanı Çınarı bu anıt ağaçların başlıcalarıdır.
Kültürpark:
Bursa kent merkezinin tam ortasında yer alan Kültürpark, ülkemizde nadiren gördüğümüz kent içi yerleşimli parkların en büyüklerindendir. Bünyesinde açıkhava tiyatrosu, cafeler, restoranlar ve Arkeoloji Müzesi’ni de barındıran park, ayrıca yılda bir gerçekleşen Bursa Kültür ve Sanat Festİvafi’ne de ev sahipliği yapmaktadır.