Dünyanın “En İyi Turizm Köyleri’nde iki Türk Köyü Yer Aldı

Nevşehir’in Mustafapaşa köyü ile Sakarya’nın Taraklı Köyü İspanya’nın başkenti Madrid’de düzenlenen Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü’nün 24. Genel Kurulu’nda ödül aldı.

Dünya Turizm Örgütü tarafından İspanya’nın Başkenti Madrid’ te Dünyanın en iyi Turizm köyleri listesi açıklandı. Listenin zirvesinde Türkiye’den Nevşehir’in Ürgüp ilçesine bağlı Mustafapaşa köyü ile Sakarya’nın Taraklı Köyü yer aldı.

Turizmi kırsal kalkınma, dönüşüm ve toplum refahı için pozitif bir güç haline getirme hedefiyle 2021 yılında “En İyi Turizm Köyleri Girişimi” başlatan Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü Türkiye’den iki kırsal turizm destinasyonunu ödüle layık gördü. Nevşehir’in Mustafapaşa köyü ile Sakarya’nın Taraklı Köyü İspanya’nın başkenti Madrid’de düzenlenen Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü’nün 24. Genel Kurulu’nda ödül aldı.

Mustafapaşa ile Taraklı 75 ülkenin 175 başvurusu içerisinden ödüle layık görülen destinasyonlar arasına girmeyi başardı. Yarışmada 32 ülkeden, toplam 44 kırsal turizm destinasyonu ayırt edici doğal ve kültürel özellikleri, korunmuş geleneksel yaşam tarzı ile sürdürülebilir ve kapsayıcı kırsal ekonomik faaliyetlere ilişkin kapasiteleri neticesinde bu unvanı taşımaya uygun bulundu.

BMDTÖ 24. Genel Kurulu’nda Türkiye’yi Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Özgül Özkan Yavuz’un başkanlık ettiği heyet temsil etti. Bakan Yardımcısı Yavuz’un heyetinde Ürgüp Kaymakamı Mehmet Maraşlı ile Taraklı Kaymakamı Halis Haciismailoğlu yer aldı. Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütünün düzenlediği 75 ülkenin katıldığı Best Tourism Villages yarışmasında aday gösterilen Ürgüp Mustafapaşa köyü seçildi.
Başarı belgesini Ürgüp Kaymakamı Mehmet Maraşlı, UNWTO Genel Sekreteri Zurab Pololikashvili’nin elinden aldı.

Adaylık Süreci Kültür ve Turizm Bakanlığının değerlendirmeleri neticesinde 2021 yılı için iletilen başvurular arasında bulunan Nevşehir Mustafapaşa ve Sakarya Taraklı destinasyonları bağımsız ve uluslararası bir değerlendirme kurulunun titiz çalışmaları neticesinde söz konusu ödülü almaya hak kazandı. Üye devletler en fazla 15 bin nüfuslu, tarım, ormancılık, hayvancılık ve balıkçılık gibi geleneksel faaliyetlerin yürütüldüğü, geleneksel yaşam tarzını ve değerlerini sürdüren ve bu yönde turizm vizyonuna sahip gelişmekte olan en fazla 3 adet destinasyon ile başvuruda bulundu.

Değerlendirme sürecinde kültürel ve doğal kaynaklar, kültürel kaynakların tanıtımı ve korunması, ekonomik sürdürülebilirlik, sosyal sürdürülebilirlik, çevresel sürdürülebilirlik, turizm potansiyeli ve kalkınma ile değer zinciri entegrasyonu, yönetişim ve turizmin önceliklendirilmesi, altyapı, sağlık ve güvenlik başlıkları dikkate alındı.

Mustafapaşa Köyü Dünya’nın “En İyi Turizm Köyü” Seçildi Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü (UNWTO) Mayıs 2021’de başlattığı program ile turizmin getirdiği imkânları kullanırken; toplumlarını, yerel adetlerini ve kültürel miraslarını da koruyan en iyi turizm köylerini belirledi.
Köyler, dokuz alanı kapsayan bir dizi kritere göre bağımsız bir danışma kurulu tarafından değerlendirildi:
Kültürel ve Doğal Kaynaklar
Kültürel Kaynakların Tanıtılması ve Korunması
Ekonomik Sürdürülebilirlik
Sosyal Sürdürülebilirlik
Çevresel sürdürülebilirlik
Turizm Potansiyeli ve Gelişimi ve -Değer Zinciri Entegrasyonu
Turizmin Yönetişimi ve Önceliklendirilmesi
Altyapı ve erişim, ulaşım
Sağlık, Güvenlik ve Emniyet
Değerlendirilen tüm köylerin sadece 44 tanesi 100 üzerinden toplam 80 veya daha fazla puan aldı.
Turizmi kırsal kalkınma/katılım/paylaşım ve dahil olmanın itici gücü olarak görmek:
UNWTO Genel Sekreteri Zurab Pololikashvili, “eğer turizmin sağladığı faydalar bölge genelinde daha adil bir şekilde dağıtılması teşvik edilir ve bu sayede yerel toplulukları güçlendirilirse turizm sosyal uyum ve dahil olmanın itici gücü olabilir” dedi
“Bu girişim, turizmi kalkınmasını ve yaratığı refahı güçlü bir itici güç haline getirmeye kararlı olan köyleri tanır”.
UNWTO 2021 ‘En İyi Turizm Köyleri‘ Listesi:
Bekhovo, Rusya Federasyonu
Bkassine, Lübnan
Bojo, Filipinler
Caspalá, Arjantin
Castelo Rodrigo, Portekiz
Cuetzalan del Progreso, Meksika
Cumaada, Portekiz
Gruyères, İsviçre
Batu Puteh, Malezya
Kaunertal, Avusturya
Le Morne, Mauritius
Lekunberri, İspanya
Mani, Meksika
Misfat Al Abriyeen, Umman
Miyama, Japonya
Mokra Gora, Sırbistan
Morella, İspanya
Mustafapaşa, Türkiye
Nglanggeran, Endonezya
Niseko, Japonya
Nkotsi Köyü, Ruanda
Eski Büyük Liman, Mauritius
Olergesailie, Kenya
Ollantaytambo, Peru
Pano Lefkara, Kıbrıs
Pika, Şili
Pochampally, Hindistan
Puerto Williams, Şili
Radovljica, Slovenya
Rijal Alma’a, Suudi Arabistan Krallığı
Testo Alto, Brezilya
Saas Ücreti, İsviçre
San Cosme y Damián, Paraguay
San Ginesio, İtalya
Sidi Kaouki, Fas
Solčava, Slovenya
Soufli, Yunanistan
Taraklı, Türkiye
Mor Ada, Kore Cumhuriyeti
Ungok Köyü, Kore Cumhuriyeti
Valposchiavo, İsviçre
Wonchi, Etiyopya
Xidi, Çin
Yucun, Çin
Ek olarak, UNWTO ‘Upgrade Programı’na katılan aşağıdaki köylerle birlikte çalışacağını bildirdi:
Ordino, Andora
Kınalık, Azerbaycan
Koprivshtitsa, Bulgaristan
Kaštelir Labinci, Hırvatistan
Agros, Kıbrıs
Fuwa, Mısır
Batı Samos, Yunanistan
Hollókő, Macaristan
Biei, Japonya
Capulálpam de Méndez, Meksika
Godinje, Karadağ
Gornja Lastva, Karadağ
Oukaimeden, Fas
Barangay Tenani, Filipinler
Gasura, Ruanda
Gostilje, Sırbistan
Gorenja Vas, Slovenya
Cantavieja, İspanya
Bo Suak, Tayland
· Ruboni, Uganda

Örgütün hedefi, tüm dünyada, kırsal alanlarda turizmde yenilikçi ve Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri ile uyumlu yaklaşımları benimseyen turizm köylerini belirlemek. UNWTO, “En İyi Turizm Köyleri” programı ile turizmin kırsal kalkınma ve yerel toplumların refahını artırmadaki gücünü vurgulamayı ve turizmin katkısıyla kadınlar, gençler ve dezavantajlı grupların karşı karşıya kaldığı fırsat eşitsizliklerinin giderilmesini teşvik etmeyi hedefliyor.
Turizme odaklanılarak köylerin doğal çevresinin, biyolojik ve kültürel çeşitliliğinin, yerel değerlerinin, yerel yemekler de dahil yaşam şeklinin korunarak ekonomik değere çevrilmesinin mümkün olduğunun altı çiziliyor.

Mustafapaşa “En İyi Turizm Köyü” Kapadokya Üniversitesinin merkezinin de bulunduğu Ürgüp’e bağlı Mustafapaşa Köyü, UNWTO tarafından dünyanın “En İyi Turizm Köyleri”nden biri seçildi.

Eski adı Sinasos olan köy, M.S. 9. yüzyıldan başlayarak, Orta Çağ’a (Bizans), Osmanlı ve erken Cumhuriyet Dönemine tarihlenen 200 civarında tescilli yapısı, yerel kültürü ve gelenekleri ile öne çıkıyor.

Mustafapaşa, Lausanne Mübadelesi öncesi dönemden gayrimüslim ve Müslüman halkın ortak yaşam kültürünü mübadele ile gelen Makedonya göçmenlerinin zenginliği ile harmanlamayı başarabilen benzersiz bir kültürel mozaik görünümünde. Kapadokya Üniversitesi ve Mustafapaşa Türkiye’nin merkezi bir “köy” de bulunan tek yükseköğretim kurumu olan Kapadokya Üniversitesi, 2005 yılında Mustafapaşa’da kuruldu.

Kurulduğu günden bu yana, yapılanmasını ve gelişimini sürdürülebilir kalkınma hedefleri doğrultusunda yürüten KÜN, Mustafapaşa’nın kültürel mirasının restorasyon yolu ile korunması, köy içi çevre düzenlemeleri, cephe tasarımları, sokak hayvanlarının korunması, yenilenebilir enerji kullanımı, atık yönetimi programı, su kullanımını ve gıda israfını azaltmaya yönelik programları uyguladı. Ayrıca yerel istihdam yaratma, yaşam boyu öğrenme imkânları, bölgesel eğitim bursları verilmesi, sıcak hava balonculuğunun geliştirilmesi gibi pek çok alanda bölgenin kalkınmasına ve gelişimine yönelik hizmet veriyor.

Mustafapaşa yapılarının, ikamet eden yerel halkla birlikte tarihçelerinin hazırlanması, köydeki yapıların tabelalandırılması ile turizme açılması, Mustafapaşa portalının (mustafapasakapadokya.org) kurulması, Üniversite’nin köyün sürdürülebilir kalkınmasına yönelik çalışmalarından yalnızca bazıları. Dünya Sürdürülebilir Turizm Konseyinin (GSTC) kurumsal üyesi olan Üniversite, Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı ile sürdürülebilir turizm alanında çalışmalar yürütmektedir. Mustafapaşa Kültür Varlıklarını Koruyor Mustafapaşa’nın doğal ve kültürel varlıkları “Mustafapaşa Koruma Amaçlı İmar Planı” ile koruma altına alındı.

Köyde yeni yapılanma ve geliştirmeler sınırlandırılmış durumdadır. Köy, Kapadokya Alan Başkanlığı’nın kontrolü altındadır. Başkanlık, peribacası oluşumları, 8 ve 9. yüzyıllardan kalma antik kaya kiliseleri, tarımsal faaliyetleri ve geleneksel yaşamın örnekleri ile Kapadokya Bölgesinin küçük bir “modeli” görünümündeki Mustafapaşa Manastır Vadisinin korunmasına ve turizme kazandırılmasına yönelik bir turizm projesini de yürütmektedir. Kapadokya Turizm Bölgesi Altyapı Hizmet Birliği ve Ahiler Kalkınma Ajansı, köydeki koruma, turizm geliştirme ve altyapı geliştirme projelerine kaynak sağlamaktadır. Mustafapaşa Kültür, Turizm ve Tanıtma Derneği, Mustafapaşa’nın uluslararası ve ulusal platformlarda tanıtılmasına yönelik yerel çalışmaları koordine ederken yerel yaşam ve üretim tarzının sürdürülebilirliğine destek veruyor.